Bes op de taart 

Tuinstraten, een voedselbos, boslandbouw, geveltuinen of een educatieve tuin zijn voorbeelden van hoe je gemeente kan vergroenen. De voordelen voor het dorp zijn duidelijk: het brengt mensen samen, het vrijwaart de open ruimte in en rond de dorpskern én het verbetert de levenskwaliteit. Provincie Antwerpen startte daarom in januari 2020 met het project Voedsel+Dorp in 4 gemeenten: Edegem, Schelle, Herentals en Grobbendonk. 

Dit plattelandsproject heeft veel vruchtbare facetten. Je hebt de mooie wisselwerking tussen gemeenten en provincie enerzijds. Daarbij creëren gemeenten letterlijk plaats om hun inwoners samen aan de slag te laten gaan met eetbaar groen zoals fruit, noten, groenten… Anderzijds heb je de provincie die samen met Velt vzw of RURANT vzw op het terrein bekijkt wat er mogelijk is, en daarna letterlijk mee de schop in de grond steekt, het plantgoed voorziet, plant- en begeleidingsmomenten organiseert. 

De vele enthousiaste vrijwilligers bewijzen dat we eetbaar groen prominenter op de radar gekregen hebben én mensen samengebracht hebben rond eetbaar groen. Als bes op de taart kreeg iedereen tijdens het slotmoment in Bouwel nog een blauwebessenstruik mee zodat ze ook thuis een oase van eetbaar groen kunnen aanplanten. Dit project loopt dan wel af op 30 juni 2023, in de 4 gemeenten kijken ze nu uit naar de eerste gezamenlijke oogstmomenten zodat ze samen de vruchten kunnen plukken van hun inspanningen..

Groene vingers en creatieve geesten 

“Op 14 januari kwamen we voor het eerst samen op het terrein met een groep geïnteresseerde buurtbewoners. Het was een koude en natte namiddag. Gelukkig trokken we nadien nog samen naar de Bouwelhoeve voor een wafel met een tas koffie om na te praten over welke planten, struiken, bomen we zouden gaan planten... Het participatietraject dat we in het najaar van 2022 doorliepen werd begeleid door Greet van Rurant vzw. De begeleiding op het terrein werd opgepikt door Velt vzw. Lieven van Velt coachte ons en vertelde wat er allemaal zou kunnen groeien op ‘ons perceel’. Ook later als we tot het aanplanten van de fruitstruiken en pruimenbomen overgingen, was dat altijd in een opperbeste sfeer. We plaatsten een insectenhotel en vulden het op samen met alle buurtbewoners. Ik hoop dat we zo nu en dan ook samen vruchten kunnen oogsten, want dat is voor mij een groot voordeel van dit project. Je leert gelijkgestemde dorpsgenoten kennen en doet samen iets leuks en nuttigs,” vertelt buurtbewoner en vrijwilliger Paula Corthout. 

Ondertussen in Eisterlee

In Eisterlee, het andere eetbaar groen-perceel van gemeente Grobbendonk, besliste de groep om het eetbaar groen te beperken tot een zone rond de kantine van het voormalige voetbalterrein. Die kantine wordt binnenkort trouwens deels gesloopt waardoor er nog meer ruimte vrijkomt. Eerst op de planning: inrichtingswerken waarna er geplant kan worden. Het uiteindelijke doel is de creatie van een belevingsruimte met kleine tuinperceeltjes en een voedselbosrand. Op het voormalige voetbalveld zal geen eetbaar groen groeien omdat de verschillende ecologische grassen en kruiden die er al enkele jaren groeien, te kostbaar zijn om plaats te ruimen. 

Voedsel + Dorp: hoe en waarom het begon

Provincie Antwerpen startte in het plattelandsproject Voedsel + Dorp samen met Velt vzw en RURANT vzw projecten rond eetbaar groen op in Schelle, Herentals, Edegem en Grobbendonk. Zowel kleinschalige initiatieven volledig gedragen door vrijwilligers of grotere initiatieven waarbij samenwerking met professionelen nodig is, behoorden tot de mogelijkheden. De keuze voor welke types eetbaar groen was onder meer afhankelijk van de locatie en de doelstellingen. De mogelijkheden waren legio: een moestuin, een voedselbos, een boomgaard, volkstuintjes, een CSA-boerderij, een openbare pluktuin, … of een combinatie van verschillende elementen. 

Voedsel+Dorp laat burgers op een laagdrempelige manier kennismaken met landbouw. Samen een perceel aanplanten, onderhouden en in een latere fase bessen en noten oogsten, is positief voor de cohesie in een dorp. Het Voedsel+Dorp-project is er voor alle inwoners van de 4 betrokken gemeenten. Voedsel+Dorp is een plattelandsontwikkelingsproject dat mee mogelijk gemaakt wordt door plattelandssubsidies van Europa, Vlaanderen en Provincie Antwerpen.