Terugblik excursie Pays de Collines
In de provincie Antwerpen en in het bijzonder in de Kempen waar de gebiedsprogramma’s Kleine Nete, Grote Nete en Landschapspark de Merode worden uitgevoerd staat de landbouw onder grote druk. Het engageren van landbouwers bij het aanpakken van een gebiedstransitie is daarbij de grote uitdaging.
Via dialoog met de onderzoekers van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek ontstond het idee om een excursie naar het Parc Naturel dus Pays des Collines (PNPC) te organiseren. In dit ‘parc naturel’ (PN) ontstond in een periode van twintig jaar een constructieve relatie met de landbouwsector om de gebiedsuitdagingen aan te gaan.
PNPC is één van de 13 PN’s in Wallonië die als opdracht kregen om in te zetten op bescherming, beheer en valorisatie van het natuurlijk patrimonium, economische ontwikkeling en plattelandsontwikkeling, landschaps- en landgebruiksplanning, educatie, innovatie en experimenteren en samenwerking. Het is een organisatie die vandaag 13 medewerkers telt, waarvan de helft agronomen. Het bestuur van de organisatie bestaat uit 29 publieke en 23 private vertegenwoordigers.
De landbouw in het PNPC bestaat voor het merendeel uit gemengde bedrijven (polyculture-élevage) van akkerbouw en veeteelt. De grote landbouwuitdagingen zijn onder meer verlies van organisch materiaal in de bodem, behoud van een duurzame landbouw, aanpassing aan de klimaatverandering en bedrijfsoverdracht. De samenwerking met de landbouwsector krijgt vorm in twee stappen. De eerste stap is het opbouwen van een vertrouwensrelatie met de landbouwers. In een tweede stap wordt een win-win partnerschap opgebouwd door landbouwers samen te brengen in groepen om ervaringen uit te wisselen, door proefprojecten op te starten en door veelvuldig te communiceren met de landbouwers via verschillende kanalen. Er wordt een groot register aan maatregelen opengetrokken om boeren op een niet-dwingende manier te overtuigen. De groep bezocht in de namiddag het gemengde landbouwbedrijf Delmée, dat deelneemt aan verschillende projecten van PNPC.
Naast de samenwerking met de landbouwsector wordt er ook ingezet op de relatie tussen de landbouwsector en de burger-consument. Hiervoor wordt verschillende initiatieven genomen zoals het informeren van (nieuwe) inwoners over de landbouwwerkzaamheden, het promoten van streekproducten, het begeleiden van landbouwers die aan de slag willen met korte keten. Zo werd bijvoorbeeld de coöperatie Wapicowp opgezet om een de lokale vermarkting van vlees te faciliteren. Wapicowp is een coöperatie van 27 lokale landbouwers die een snijzaal uitbaten in het gemeentelijke slachthuis van Ath. Door de inzet van enkele gespecialiseerde slagers kan het lokale vlees van een zeventigtal producenten hoogwaardig vermarkt worden.
PNPC ondersteunde de opstart van de coöperatie en zoekt nu ook mee naar oplossingen om het verlieslatende slachthuis open te houden. ILVO inspireerde de groep gedurende de dag met korte presentaties over de Routeplanner Melkvee, grenspark Groot Saeftinge en publieke gronden.
Op 28 juni 2024 organiseerden provincie Antwerpen, de regionale Landschappen, Landschapspark de Merode een werkbezoek naar het Parc Naturel du Pays des Collines. Deze excursie was een initiatief van de coördinatieopdracht Kleine Nete, gebiedsprogramma Grote Nete en Landschapspark de Merode.
Bekijk het verslag
