Het domein Zilvermeer is een grote toeristische trekpleister in de streek. De bekende grote waterplas met het zilverwitte strand is vanaf 1865 beetje bij beetje ontstaan door zandontginning. Die ontginningen stopten aan het begin van de twintigste eeuw, waarna spontaan strandtoerisme ontstond. In 1959 opende het provinciaal recreatiedomein Zilvermeer. Door het gewestplan van eind 1970 werd echter verdere ontginning nog toegestaan.

Om recreatie op het Zilvermeer te kunnen behouden en bestendigen, zocht de provincie Antwerpen een vervangend gebied voor de ontginning. Tegelijkertijd zijn er ook enkele verschuivingen in de nabijgelegen landbouw- en natuurgebieden doorgevoerd om het evenwicht en de invulling te optimaliseren. Het PRUP Kempense Meren II omvat al deze bestemmingswijzigingen en legt in sommige zones bijkomende regels vast. Zo worden ook de voorwaarden bepaald waaraan toekomstige stedenbouwkundige vergunningen in de betreffende gebieden moeten voldoen.

Tijdens het openbaar onderzoek dat plaatsvond van 5 februari tot en met 4 april 2024 kon iedereen het ontwerp-PRUP inkijken en hierop reageren. Ook bevoegde overheidsinstanties gaven hun advies. Er zijn 119 bezwaren en 10 adviezen ingediend. Deze zijn allemaal verwerkt en hebben, waar nodig, tot nog enkele verfijningen geleid. Zo kwam uit de bezwaren naar voren dat het belangrijk was dat de putten van de vervangende ontginningsgebieden na afloop van de ontginning opnieuw gevuld konden worden. Het definitieve PRUP laat dit nu toe. 

Lange voorgeschiedenis

De basis voor het PRUP Kempense Meren II werd al gelegd in 2001, met het Ruimtelijk Structuurplan voor de Provincie Antwerpen. In 2009 werd gestart met een PRUP rond de Kempense Meren. Samen met gouverneur Cathy Berx, die een coördinatie-opdracht had, is het PRUP gedurende meerdere jaren voorbereid. De provincie voerde uitgebreide gesprekken met de Vlaamse Landmaatschappij, het Agentschap voor Natuur en Bos en veel andere betrokken partijen uitgebreide gesprekken. Daaruit is een complex ontwerp-PRUP ontstaan, met vier verschillende deelplannen.

Dit voorjaar konden we het ontwerp-PRUP tijdens een openbaar onderzoek voorleggen aan het publiek en aan de bevoegde overheidsinstanties. De Procoro heeft alle geldig ingediende reacties en adviezen verwerkt tot het definitieve PRUP, dat nu is goedgekeurd.

Vier deelplannen

In het deelplan Hoofdpoort – dat het provinciaal domein Zilvermeer omvat – en in het deelplan Schansheide verdwijnt de bestemming ‘ontginning’ en komt de nadruk te liggen op recreatieve bestemmingen en natuurverweving. In Schansheide zorgen de bestemmingswijzigingen ervoor dat waterwinning en drinkwaterproductie mogelijk blijven.

Om de geschrapte zandwinningsbestemmingen te vervangen, voorziet het PRUP een nieuw zandontginningsgebied in Postel-Zuid. Andere gebieden in Postel-Zuid zijn al langer aangeduid voor de realisatie van Europese Natuur. Het PRUP Kempense Meren II zorgt ervoor dat die realisatie mogelijk wordt: enkele van de huidige zones met landbouwbestemming krijgen een natuurbestemming en vice versa. Daardoor kan in Postel-Zuid zowel een meer aaneengesloten natuurgebied als een meer aaneengesloten landbouwgebied ontstaan.

Om de effecten van deze verschuivingen op de individuele landbouwers van Postel-Zuid te beperken en de buffering van bestaande natuur en ontwikkeling van nieuwe natuur te garanderen, stelde de Vlaamse Landmaatschappij in opdracht van de provincie een inrichtingsnota op. Om de bosuitbreiding en de nieuwe landbouwgebieden in deelplan Landbouw- en natuurgebieden Postel-Zuid ook effectief op terrein te realiseren, is het noodzakelijk om de eigendoms- en gebruikssituatie af te stemmen op de nieuwe bestemmingen. Hiervoor is een grondruilplan opgesteld.

Mogelijke effecten van de bestemmingswijzigingen op bijvoorbeeld natuur, bodem, geluid, water, landschap en landbouw zijn onderzocht in een bijhorende milieu-effectenrapportage.