Met Cadeau zetten we een selectie van geschonken kunst in de kijker. Een ontdekkingstocht langs diverse werken die de provincie in de loop van de voorbije decennia cadeau kreeg. 

Ongeveer een derde van de provinciale kunstcollectie werd verworven via schenkingen van diverse oorsprong. Het overgrote deel komt van kunstenaars of hun nabestaanden, maar evengoed werden er geschenken van organisaties, gemeentebesturen of zusterprovincies in de collectie opgenomen.

Cadeau was gratis toegankelijk van 17 mei tot en met 20 september 2024, tijdens de openingsuren van het provinciehuis: op werkdagen van 8 tot 18 uur (gesloten tijdens weekends en op feestdagen).

De 'kunstkabinetten' van het oude provinciehuis

Heel wat werken die je in Cadeau kon zien, sierden ooit de 'kunstkabinetten' van het voormalige provinciehuis. Met de afwerking van de Park- en Harmonievleugels kwam er in 1980 veel ruimte ter beschikking voor de presentatie van kunst. Naast het initiatief voor enkele grote kunstintegratie-opdrachten werd het plan opgevat om de kunstcollectie - op dat moment nog bescheiden  - door middel van uitgebreide giften in omvang te doen toenemen. In het decennium daarna volgden schenkingen door (oudere) kunstenaars of hun nabestaanden, en bij uitzondering ook door privéverzamelaars, elkaar in sneltempo op. Tussen maart 1981 en maart 1993 werden zo tien schenkingen aanvaard.

Verschillende vergaderzalen werden opgeluisterd met ensembles van kunstenaars wier naam voortaan naast de ingang prijkte: Jan Kiemeneij (1981), May Néama (1982), Franck Mortelmans (1982), Leon Smets (1984), Jan Danckaert (1987), Alfons Verheyen (1991) en Pol Mara (1992). Roger Avermaete, zelf geen kunstenaar, maar in de eerste helft van de 20ste eeuw alomtegenwoordig in het culturele leven van Antwerpen en ver daarbuiten, schonk in zijn laatste levensjaar, in de lente van 1988, zijn volledig geschreven oeuvre en een deel van zijn persoonlijke kunstcollectie aan de provincie. Het Kabinet Roger baron Avermaete kreeg in 1991 vorm in de verbindingsgang tussen Parkvleugel en torengebouw. 

Na 1994 kwamen dit soort uitgebreide schenkingen nog zelden voor. Onder meer door plaatsgebrek en doordat vergaderzalen werden aangepast aan de noden van het digitale tijdperk, moesten verschillende kabinetten al in de loop van de jaren 90 plaats ruimen. In 1995 volgde nog een schenking van tien schilderijen door Guy Vandenbranden, die een plaats kregen in de gang op het gelijkvloers van het provinciehuis, en in 2007 schonk Paul Van Hoeydonck een verzameling keramische objecten van zijn in 1984 overleden zoon Patrick. Van graficus Frans Dille ontving de provincie meerdere schenkingen, waarvan de grootste in 1997.

Voor acht werken van de in 1980 overleden Jan Cox werd in 1993 een regeling uitgewerkt waarbij de schenkers de schilderijen in vruchtgebruik hielden 'tot het overlijden van de langstlevende'. De werken verhuisden uiteindelijk pas in het voorjaar van 2019 naar Antwerpen, naar een gloednieuw provinciehuis.

De opstelling toonde ook bijzonder werk van de Oekraïense Anna Staritsky. Na haar opleiding aan La Cambre werkte ze in Brussel als illustrator van boeken, kranten en advertenties. Later legde ze zich toe op het schilderen van abstracte doeken. Haar echtgenoot, de Antwerpse schilder Bill Orix, schonk de provincie in 1983 meerdere van haar werken. 

Drie nieuwe namen in de collectie

Een zeefdrukperformance droeg op 16 mei 2024 bij tot een levendige opening van Cadeau. Drie kunstenaars, verbonden aan het platform Grafixx, kregen in de aanloop naar de expo de vraag om een ontwerp rond het thema uit te werken. 

Wouter Van Rymenant, Juliane Noll en Jeanne Ribbens zeefdrukten het resultaat ter plaatse. De eerste druk van elk van de drie kunstwerken werd meteen toegevoegd in de kunstinstallatie, als onderdeel van de expo. Zo telt de kunstcollectie van de provincie Antwerpen nu ook drie nieuwe namen. 

Cadeau was de achtste interventie in Every Collection Hides Another Collection, onze kunstinstallatie in het provinciehuis, naar een ontwerp van Nico Dockx.

Met werk van Anna Staritsky - Jan Cox - Pol Mara - Jan Danckaert - May Néama - Franck Mortelmans - Frans Dille - Jan Kiemeneij - James Ensor - Albert van Dyck - Henri Leys - Luc Peire - Jan Andries Laumans - Hugo Heyens - Bao Liaodong - Pol Bury - Alfons Vermeir - Lucy Orta - André Gailliaerde - Guy Vandenbranden - Herman Diels - Albert De Deken - Leon Smets - Viktoria Sorina - Rik Wouters - Alice Frey - Constant Permeke - Hans Orlowski - Jozef Peeters - Boy & Erik Stappaerts - Freddy Van Dyck - Hippolyte Daeye - Ernest Albert - Alfons Verheyen - Robert A.M. Coppenrath - Mark Macken - Ernest Wijnants - Patrick Van Hoeydonck - Roger Pintens - Frans Köher - Michel Seuphor - Vaast Colson - Fernand Everaert - Chris Gios - Roger Avermaete - Jeanne Ribbens - Juliane Noll - Wouter Van Rymenant

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze mailing en blijf op de hoogte van collectiepresentaties en andere activiteiten rond de kunstcollectie van de provincie Antwerpen. De mailing sturen we ongeveer vier keer per jaar uit.