Vanuit het lokale niveau bouwen aan mondiale solidariteit

Hoe geef je lokaal mondiaal beleid vorm met impact? Hoe werk je aan échte verbondenheid voorbij grenzen? Die vragen stonden centraal op het provinciaal netwerkmoment lokaal mondiaal beleid op 14 maart.  Een leerrijke namiddag met thematische praattafels, veel uitwisseling en een krachtig pleidooi van journalist en ex-hoofdredacteur van MO* magazine Gie Goris, die de mondiale context helder en confronterend neerzette. 

De provincie Antwerpen nam het initiatief voor dit netwerkmoment, in samenwerking met 11.11.11, het 4de Pijlersteunpunt, VVSG en Faire Gemeente. Het doel: elkaar versterken, netwerken aanwakkeren en kennis delen. Naast boeiende presentaties van VVSG en de partnerorganisaties over hun aanbod, schoven de
86 deelnemers aan bij thematische praattafels rond onder meer duurzame impact, burgerparticipatie, diaspora, stedenbanden en faire aankopen. 

Allemaal verbonden 

Gie Goris beet de spits af met een lezing die niemand onberoerd liet. Hij opende met een duidelijke vaststelling: we zijn allemaal al lang met elkaar verbonden, via onze kleding, onze voeding, onze technologie. Achter die dagelijkse producten gaan complexe grondstoffenstromen schuil die ons verbinden met het Globale Zuiden. “Lithium, kobalt, katoen, aluminium, plastic … Ze brengen je in contact met mensen en gemeenschappen ver weg, vaak zonder dat je het beseft.” Die verbondenheid is volgens Goris geen neutraal gegeven: ze is ongelijk, onrechtvaardig en gebaseerd op uitbuiting van mens en planeet. 

De ‘resource curse’ 

“Zuid-Amerikanen zijn arm omdat hun bodem rijk is,” zo citeerde hij Eduardo Galeano. Goris verwees naar de ‘resource curse’: een eeuwenoud patroon waarin rijkdom aan grondstoffen leidt tot armoede, conflict en uitbuiting. Van het koloniale verleden tot recente akkoorden zoals de grondstoffendeal tussen de EU en Rwanda, de mechanismen blijven opvallend gelijk. “Wie zwijgt, kijkt weg. En wie wegkijkt, is medeplichtig.” 

Onszelf niet vastzetten in het ideaal van perfectie 

Toch riep Goris niet op tot cynisme, wel tot betrokkenheid. Hij haalde de Zuid-Afrikaanse bisschop Albert Nolan aan, die al tijdens de apartheid sprak over het belang van ‘gedeelde kwetsbaarheid’. Echte solidariteit begint bij geraakt worden, maar stopt daar niet. “Het is geen hulp, geen vervanging. Solidariteit betekent mee opstaan, samen verantwoordelijkheid dragen, en de strijd laten aansturen door de verdrukten zelf.” Dat klinkt radicaal, maar is volgens Goris ook een uitnodiging: om onszelf niet vast te zetten in het ideaal van perfectie. “We hebben geen perfecte activisten nodig, maar mensen die stappen durven te zetten. Ook kleine, ook onvolmaakte.” 

Gemeenten als hefboom voor verandering  

Wat betekent dat voor lokale besturen? Goris benadrukte dat steden en gemeenten veel meer kunnen dan ze vaak denken. Ze zijn plekken van diversiteit, creativiteit en uitwisseling. Denk aan stedenbanden, faire aankopen, sensibilisering, participatie … “Geen druppel in de zee, maar de hele zee in een druppel,” citeerde hij Roemi. Elke lokale actie draagt bij aan het grotere geheel, mits ze bewust wordt vormgegeven.” 

Kies focus, bouw relaties, vier het engagement 

Tot slot gaf Goris concrete tips aan lokale besturen en gemeentelijke actiegroepen. Kies een duidelijke focus. Gebruik de levende netwerken en kennis en ervaring in je gemeente. Wees medestander in plaats van hulpverlener. Bouw bewustzijn bij een breed publiek. Vier de mondiale banden en het engagement van vrijwilligers als medestanders. En vooral: “Aanvaard dat het proces even belangrijk is als het resultaat. The journey is the destination.” 

Of contacteer onze coördinator Mondiaal Beleid, Liesbeth Andries.