Gewoontebreker midden
Hoe gaan we om met de uitdaging van 'Wonen in de tijd' en maken we woningen en woonomgevingen levensloopbestendig? Wat is er nodig zodat woningen aangepast zijn aan de noden van ouder wordende bewoners en hoe creëren we woonomgevingen die afgestemd zijn op álle bewoners? Gedurende twee jaar bogen de gemeenten Malle, Ranst, Schilde, Wommelgem, Wijnegem, Zandhoven en Zoersel zich samen met hun inwoners over deze vraagstukken, onder de begeleiding van de provincie Antwerpen en IGEAN.
In deze zeven gemeenten wonen vele mensen verspreid, buiten de kernen, soms ver verwijderd van de nodige voorzieningen. Ouderen kiezen er vaak voor om te blijven wonen in te grote, verouderde huizen, terwijl jonge gezinnen moeite hebben om een geschikte woning te vinden. Met die woonuitdagingen gingen ze aan de slag. Aan de hand van online bevragingen, inspirerende lezingen en een tentoonstelling namen ze ook de inwoners bij de hand.
Laat je inspireren door Langlevegem
De inspiratiegids ‘Wonen in de Tijd' die in samenwerking met Atelier Romain werd samengesteld, vormt het sluitstuk van dit Gewoontebrekertraject. Ze omschrijft verschillende verhaallijnen voor levensloopbestendig bouwen en wonen en biedt nieuwe invalshoeken voor bestaande woonsituaties. Met een kaart van het fictieve dorp Langlevegem presenteert de inspiratiegids ontwerpvoorbeelden die bijdragen aan een inclusieve woonomgeving.
We lezen het verhaal van een jong koppel met kinderen, waarbij één van de partners na een ongeluk in een rolstoel belandt. Daarnaast is er het verhaal van een ouder koppel waarbij de kinderen uit huis zijn en de weelderige tuin een last wordt. De gids wil met deze verhalen doen nadenken over woonsituaties, en tegelijk handvaten aanreiken om deze situatie aan te passen aan nieuwe (woon-)noden.
Criteria voor een levensloopbestendige woonomgeving
De principes uit de inspiratiegids doen voornamelijk een uitspraak over hoe de woning en de directe woonomgeving meer inclusief en toegankelijk kunnen worden ingericht. Maar alles begint bij de ligging van een woning. De ruimtelijke context van een woning is cruciaal voor het levensloopbestendig karakter ervan. Zo zijn bereikbaar openbaar vervoer en een goed voorzieningenaanbod belangrijke randvoorwaarden voor de sociale beleving en zelfredzaamheid. Daarom werd er ook een methodiek ontwikkeld met criteria die lokale besturen kunnen gebruiken om de geschiktheid van een omgeving voor levensloopbestendig wonen te bepalen.
Toetskader voor levensloopbestendige woonomgevingen
Er werd tijdens het traject ook werk gemaakt van een toetskader voor levensloopbestendige woonomgevingen.
Dit document biedt voorbeelden (bouwstenen) om zelf verordeningen voor levensloopbestendig wonen op te stellen. Deze voorbeelden kunnen provinciaal of gemeentelijk gebruikt worden om de bestaande verordening inzake toegankelijkheid, van kracht sinds 1 maart 2010, te verfijnen.
De voorbeelden zijn per type voorschrift geordend en omvatten aspecten zoals toepassingsgebied en inrichtingsvoorschriften.