De jury wikte en woog de 5 toekomstbeelden van 5 verschillende gebieden in de rand rond Antwerpen. Gebieden 1 en 2 behandelden de reservatiestrook ter hoogte van Merksem en Schoten. Gebied 3 bekeek de herontwikkeling van bedrijventerrein Albertkanaal Zuid. Gebied 4 focuste op een herontwikkeling van het Wijnegem Shoppingcenter, terwijl gebied 5 de leefbaarheid van de R11 ter hoogte van het rondpunt van Wommelgem aanpakt.

De voorstelling van de resultaten in het Antwerpse Provinciehuis is een bewuste keuze. Tijdens hun onderzoek konden de studenten immers te rade gaan bij de experts van de dienst Ruimtelijke Planning en van het gebiedsprogramma Groen Kruis. De provincie Antwerpen werkt al enkele jaren samen met de opleiding Stedenbouw en Ruimtelijke Planning van de Universiteit Antwerpen. De studenten schuiven vaak verrassende insteken naar voor die helpen om met een frisse blik naar complexe ruimtelijke vraagstukken te kijken. Gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor Ruimtelijke Ordening en Groen Kruis, was juryvoorzitter. Naast hem bestond de jury uit vertegenwoordigers van de stad Antwerpen, de gemeente Schoten en verschillende Vlaamse administraties.

Begeleiding en jury

De masterstudenten stedenbouw en ruimtelijke planning werkten 3 semesters aan hun ontwerpvoorstellen voor de oostelijke rand rond Antwerpen. De eindjury van vandaag vormde het sluitstuk van het derde semester. Het voorbije semester hebben de studenten gefocust op het haalbaar uitwerken van hun ontwerpvoorstellen uit het voorgaande academiejaar. Ze deden dat aan de hand van 5 dimensies: ruimtelijke haalbaarheid, financiële haalbaarheid, duurzaamheid, politieke en maatschappelijke haalbaarheid en juridische haalbaarheid.

Bovendien geeft de samenwerking met experten van de provincie Antwerpen studenten inzicht in de praktijk. Onder begeleiding verfijnen ze hun ontwerpen tot haalbare voorstellen, afgestemd op bijvoorbeeld het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen dat de provinciale visie op het ruimtegebruik van ons grondgebied omvat. Bovendien vallen de vijf zones in het werkgebied van gebiedsprogramma Groen Kruis, waarmee we openruimtegebieden willen verbinden. Ook de visie van het Groen Kruis pasten de studenten in hun ontwerpen toe.

Op de eindjury vandaag gingen de voorstellen van een landschappelijk sportpark aan het fort van Merksem tot de omvorming van het Wijnegem Shoppingcenter tot een nieuwe levendige wijk. En door een slimme herstructurering en stapeling transformeerden de studenten het bedrijventerrein aan de Hoogmolenbrug tot een klimaatneutrale site. Heel concrete voorstellen dus die zowel de provincie Antwerpen als de betrokken gemeenten kunnen inspireren.

Student Alexander Bols getuigt: “Het contact met de specialisten van de provincie was heel nuttig. Ze moedigden ons ook aan om als studenten gedurfde keuzes te maken en die te onderzoeken. Zo hebben we uiteindelijk in ons ontwerp de site van het Wijnegem Shoppingcenter echt radicaal veranderd. We zijn er voluit gegaan voor een mix van woningen en kantoren, een school en publieke groenzones, zodat er zowel overdag als ’s avonds leven is.”

Opdracht

Reservatiestroken houden letterlijk plaats vrij voor mogelijk toekomstige ontwikkelingen of uitbreidingen van snelwegen, zelfs wanneer de precieze plannen daarvoor nog niet afgewerkt of gefinancierd zijn. Op een reservatiestrook mag je dus niets (permanents) bouwen, ze moeten vrij blijven. Daardoor krijgt de natuur er vrij spel om zich verder te ontwikkelen. Dat gebeurde ook op de reservatiestrook voor de A102, een gemiddeld 250 m brede strook die in een grote boog ten noordoosten van Antwerpen rond de stad loopt.

De A102 is een gepland stuk autosnelweg tussen het op- en afrittencomplex van de E313 in Wommelgem en het knooppunt Antwerpen-Noord van de Antwerpse ring. De snelweg werd al voorzien in 1958 maar is tot nu toe niet gebouwd. De aanleg van die A102 als ondergrondse verbinding, dus niet meer bovengronds, ligt nu wel op tafel als mogelijkheid voor het Antwerpse Haventracé. In dat geval komt de ruimte bovengronds definitief vrij om op een heel nieuwe manier in te richten. Vanuit die invalshoek werkten de masterstudenten ruimtelijke mogelijkheden en ontwerpen voor vijf deelgebieden uit. Van noord naar zuid zijn dat: het fort van Merksem, de groene strook tussen Deuzeld en Schoten, het bedrijventerrein tussen de Burgemeester Edward Waegemansbrug en de Hoogmolenbrug, het Wijnegem Shoppingcenter en het rondpunt van Wommelgem.