Algemeen spaarzaam watergebruik

Het blijft bijzonder belangrijk om zeer spaarzaam om te gaan met water en niet-essentieel gebruik te vermijden. Dan denken we onder andere aan het sproeien van gazons, velden en sportterreinen, het afspuiten van voertuigen en aanhangwagens of het vullen van zwembaden en vijvers. Water is een kostbaar en schaars goed. Denk daarom steeds minstens tweemaal na alvorens u het gebruikt en probeer zoveel als mogelijk te hergebruiken. 

De Vlaamse Milieumaatschappij verzamelde enkele tips om water te besparen bij droogte. 

Vertraagde afstroom

Oppervlaktewater zo traag mogelijk afvoeren naar benedenstroomse gebieden zorgt voor een klimaatbestendig watersysteem. Daarom zet de provincie Antwerpen in op een vertraagde afstroming in haar waterlopen. Zo worden piekdebieten na regenbuien afgevlakt en blijft het water door een vertragende en opstuwende werking zo lang mogelijk in de waterlopen aanwezig tijdens droge periodes.

De provincie maakte een richtlijn voor klimaatbestendige waterlopen op. Daarin zijn de mogelijkheden om vertraagde afvoer te realiseren samengevat. De voorkeur gaat uit naar natuurgebaseerde maatregelen waarbij we naast een vertraagde afstroming ook een ecologische meerwaarde creëren.  

Ecologisch valleiherstel

Provincie Antwerpen maakt al enkele jaren werk van ecologisch herstel van natuurlijke valleigebieden. Die werken als een natuurlijke spons: bij hevige regenval slorpen ze water op en bij droogte geven ze het weer af. Ten behoeve van landbouw en bebouwing zijn veel van deze valleigebieden verloren gegaan. Wij zorgen voor eerherstel.

Kleinschalige watermaatregelen in het buitengebied.

Waterconservering op landbouwpercelen

Om akkers te bewerken en te oogsten mag de grond niet te nat zijn. Daar zorgen tal van afwateringsgrachten en drainagebuizen voor. Maar ook in de winter of tijdens droogteperiodes wordt het water permanent afgevoerd. Die versnelde afvoer kan bijdragen aan wateroverlast stroomafwaarts. Doordat hemelwater wordt afgevoerd voor het kan infiltreren, wordt het grondwater maar moeizaam aangevuld.

Draineren en stuwen, maar dan peilgestuurd

Provincie Antwerpen ging samen met landbouwers aan de slag om kleinschalige watermaatregelen uit te werken. We vertrokken daarbij vanuit het principe dat we het water moeten vasthouden en laten infiltreren als het kan en enkel afvoeren als het moet. Droog waar het moet en nat waar het kan dus. Een devies dat de provincie hoog in het vaandel draagt.

Dat realiseren we door stuwtjes aan te leggen op de afwateringsgrachten. Percelen met drainagebuizen hebben we dan weer omgebouwd naar een peilgestuurd systeem. De landbouwer kan zelf de natheid van zijn percelen regelen aan de hand van de stuwhoogte. Zo draagt hij bij aan een meer evenwichtig watersysteem terwijl hij een economisch voordeel doet door het water langer vast te houden in de perceelsgracht.

Samen investeren in de toekomst

Verspreid over afzonderlijke projecten legden we in totaal vijfenzestig beheerbare stuwtjes aan. Zo’n zestig hectare landbouwgrond kreeg peilgestuurde drainage. Deze investeringen werden gefinancierd door de provincie Antwerpen, de Vlaamse Overheid (PDPO II As 2) en Europa (Interreg 2 Zeeën).

In 2019 werd het laatste project opgeleverd aan de Kleine Aa in Essen. Maar de voorbereiding van het volgende project loopt al volop. In het kader van het landinrichtingsplan WaterLandSchap zullen we in Ravels zo’n veertig hectare gedraineerde percelen en negen regelbare stuwen aanleggen. Dat is de eerste fase van een tien jaar durend project om het landbouwgebied en de waterlopen in het stroomgebied van de Aa en de Leyloop klimaatrobuuster te maken.