Waterdomino

De Scheppelijke Nete overstroomt regelmatig in het gebied tussen de Zuiderring, Toemaathoek, Gompeldijk en Gompelbaan in Mol. Dat water vloeide dan naar de vlakbij gelegen Burgemeesterloop. Die kleine waterloop lag in de tuinen van een aantal woningen langs de Gompelbaan. Stroomde er veel water naar de Burgemeesterloop, dan liepen de tuinen onder water en kwamen de woningen in gevaar. Om de problemen aan te pakken realiseerde provincie Antwerpen een overstromingsgebied aan de Scheppelijke Nete en een verlegging van de Burgemeesterloop. 

Aanleggen overstromingsgebied

Ruimte voor water

Zoals op zoveel plaatsen in ons land werd er in de vallei van de Scheppelijke Nete jarenlang gebouw en verhard. De ruimte die de waterloop van nature nodig heeft om verschillen in neerslaghoeveelheden op te vangen kwam zo onder druk. Dat leidde regelmatig tot overstroming van woongebieden. Met de aanleg van een natuurlijk overstromingsgebied  (NOG) gaven we de waterloop opnieuw ruimte voor water.

Opruimen

Om het Gompels Broek aan te leggen, kocht de provincie een gebied van wel 8,3 hectare aan de Scheppelijke Nete. Voor de aanleg kon beginnen, moest het terrein opgeruimd worden. Koterijen werden gesloopt en afgevoerd. Schadelijke exoten werden verwijderd en ook naaldbomen moesten eraan geloven. Die verzuren immers de bodem en hebben zo een schadelijk effect op het waterleven.

Afgraven

Om ruimte voor water te creëren hebben we enkele terreinen afgegraven. Ook de ruimingswal naast de waterloop moest weg. Die was er gekomen door jarenlang overmatig ruimen van de waterloop en deponeren van de ruimingsproducten op de oever. Vroeger dachten we immers dat water zo snel mogelijk afvoeren de oplossing voor wateroverlast was.

In totaal realiseerden we met onze ingrepen zo'n 40.000 m³ ruimte voor water. Dat zijn meer dan 1.200 volle zeecontainers!

Inrichten

Bij de aanleg van een natuurlijk overstromingsgebied hebben we ook aandacht voor de ecologische inrichting. We herstellen de relatie tussen waterloop en vallei waardoor die zijn natuurlijke sponsfunctie weer vervult. 

Waterbeleid is pas echt integraal wanneer er naast ruimte voor water en natuur ook ruimte is voor ontspanning. Daarom hebben we het onderhoudspad rond het gebied toegankelijk gemaakt voor wandelaars en fietsers. Zo doet het ook dienst als trage
weg tussen Gompel en Mol-centrum.

Europese steun

Dit project is één van twaalf voorbeeldcases van het Europese Interreg 2-Zeeën project PROWATER. Dat staat voor 'Protecting and restoring raw water sources through actions at the landscape scale'. Het ijvert voor een herstel van het landschap door bosomvorming, natuurlijke waterberging en bodemherstel. Deze ingrepen herstellen de ecosysteemdiensten zoals de sponswerking van gebieden. Daardoor zijn ze beter bestand tegen droogte en overstromingen. Ook de waterkwaliteit en biodiversiteit gaan erop vooruit. 

Verleggen van de Burgemeesterloop

Nieuwe bedding

De Burgemeesterloop kreeg een nieuwe bedding ten noorden van de spoorweg. Over een lengte van meer dan 200 meter loopt die nu evenwijdig met de spoorweg. Een nieuwe gemeenschappelijke onderhoudsweg maakt zowel het onderhoud van de beek als van de spoorweg makkelijker.

De Burgemeesterloop moest nu 200 meter verderop de spoorweg kruisen. Daarvoor moest een nieuwe buis onder de spoorweg komen. Dat gebeurde met een spectaculaire onderboring.

Niet (meer) in mijn tuin

Doordat de Burgemeesterloop niet meer door de tuinen stroomt, verdwijnt daar ook het gevaar voor overstromingen. De oorspronkelijke loop blijft wel als lokale gracht behouden, maar een knijpconstructie zorgt ervoor dat nog slechts een beperkte hoeveelheid water door de oude bedding kan stromen.

Makkelijker onderhoud

Ten zuiden van de Gompelbaan werd de waterloop naast de rijbaan gelegd. Zo kan deze niet meer overstromen aan de lage gronden achter de Gompelhoeve. Door de nieuwe ligging naast de Gompelbaan gaat het onderhoud ook veel makkelijker.

Pidpa maakte van de gelegenheid gebruik om de riolering onder de Gompelbaan te renoveren.