Bomenrijen, houtkanten, hagen en heggen
Elke streek of regio heeft een typisch landschap dat wordt opgebouwd uit een samenspel van verschillende landschapselementen. Daarbij is elk element afhankelijk van de plaats en tradities. Enkele voorbeelden van deze kleine landschapselementen (KLE's) zijn: een bomenrij, poeltjes, knotbomen, dreven, en grachten. Bovendien zijn deze elementen ook functioneel voor planten en dieren. Ze leven er, vinden er voedsel en gebruiken de KLE's als verbindingswegen in het landschap. Toch merken we dat kleine landschapselementen onder druk staan en verdwijnen. Vooral houtige KLE’s zoals bomenrijen, houtkanten, knotbomen, hagen en heggen zijn kwetsbaar.
Waarom houtige KLE's herstellen of opnieuw aanleggen?
Bomenrijen, houtkanten, knotbomen, hagen en heggen bieden ons meer voordelen dan we denken:
- Ze leveren hout voor de verwarming van stallen en serres of voor de productie van energie.
- De houtsnippers kunnen verwerkt worden in de bodem om de koolstofvoorraad te vergroten en zo de bodem te verbeteren.
- Ze beschermen gewassen tegen felle wind of bieden schaduw voor het vee.
- Ze slaan koolstof op en helpen zo de effecten van de klimaatverandering te beperken.
- Ze hebben een goede invloed op de waterhuishouding door ervoor te zorgen dat water gemakkelijker in de bodem kan dringen bij hevige regenval en het water vast te houden bij droogte.
Al deze voordelen of diensten die de houtige KLE’s ons leveren noemen we ecosysteemdiensten. Meer informatie over deze voordelen en hoe deze te benutten vind je op deze pagina.
Waarom moet je houtige KLE's beheren?
Alle houtige KLE's hebben beheer nodig om er de voordelen van te kunnen plukken. Een knoteik bijvoorbeeld is dezelfde boomsoort als de eik die je in het bos kan vinden. Hij krijgt zijn typische vorm omdat van de boom al heel jong de takken regelmatig worden afgesneden. Deze worden dan bijvoorbeeld gebruikt als brandhout of kunnen in snippervorm worden ondergewerkt in de aarde voor verbeterde grondkwaliteit. Je hebt dus sneller en vaker baat van je boom.
Daarboven vormen de knotten een leefgebied voor heel wat diersoorten, zeker oude knotbomen met veel holtes en dood hout.
Let op, eenmaal je gestart bent met knot- of hakhoutbeheer moet je dit ook volhouden. Een knotboom of houtkant die lang niet beheerd werd, kan uitscheuren, te breed of hoog worden.
Analoog aan de knoteik heeft elk van de (houtige) KLE’s baat bij het beheer ervan, en heeft elke KLE een verschillende beheervorm. Lees verder op de volgende pagina hoe je deze KLE’s optimaal beheert.
Bovenstaande knotboom scheurde uit door onvoldoende beheer.