Een CO2-neutrale samenleving tegen 2050? Daarvoor zetten we best in op zowel het besparen van energie, als het opwekken van meer en groene energie. En daar is, letterlijk, ruimte voor nodig. In ons onderzoek 'Ruimte en Energie' analyseerden we het ruimtelijke aspect in het energiedebat en deelden we ons grondgebied op in dertien energielandschappen.

Verkenningstraject

Eerst bestudeerden we het potentieel aan hernieuwbare energie, de mogelijke energie-efficiëntiemaatregelen, de landschappelijke impact van een combinatie aan maatregelen, en de mogelijke ruimtelijke efficiëntiewinsten. De analyse van alle data en cijfers gaf inzicht in het ruimtelijke, energetische en socio-economische aspect van het energiedebat. We stelden vast dat er tussen die drie aspecten een wisselwerking is en er kwamen uitdagingen en kansen naar voren. Op basis daarvan deelden we het grondgebied van de provincie Antwerpen in dertien energielandschappen in.

Pilootprojecten

We kozen vier energielandschappen als pilootproject. In een reeks werksessies toetsten we met de betrokken gemeenten onze inventarisatie en de verschillende scenario’s voor een ruimtelijk energiebeleid af.

Conclusies

1.    De doelstelling van een klimaat- of energieneutrale provincie is haalbaar

De provincie Antwerpen bevat het ruimtelijke potentieel om via zon op daken en windturbines op jaarbasis evenveel elektriciteit op te wekken als ze verbruikt. Dit ruimtelijk potentieel benutten en de de-fossilisatie van de energievraag zijn de twee belangrijkste pijlers van het te hanteren energiebeleid.

2.    De energietransitie kan niet zonder ruimtelijk beleid

Hernieuwbare energie heeft meer lokale ruimte nodig dan fossiele brandstof. Windenergie heeft open ruimte nodig, terwijl zonne-energie primair best op grote en kleine daken uitgerold wordt. Dat landschappelijke correct inpassen, is erg belangrijk. Gelukkig is energie een verweefbare functie.

3.    De energietransitie vraagt bovenlokale gebiedsgerichte regie

Gemeenten kunnen niet het hele gewicht van de energietransitie dragen. Parallelle trajecten voor alle gemeenten maken de klimaatdoelstelling moeilijker haalbaar en onnodig duur. Kleine gemeenten hebben er vaak niet de technische of organisatorisch capaciteit voor. De provincie is het ideale niveau om via energielandschappen organisatorische, economische en ruimtelijke efficiëntiewinsten te realiseren.

Eindrapport

Het resultaat van het onderzoek Ruimte en Energie lees je in onderstaand eindrapport. Dit bevat echter nog geen beleidskeuzes. Het is werkmateriaal om verder mee aan de slag te gaan en te inspireren tot beleidskeuzes die de energietransitie realiseren.