Projecten en realisaties
Als overheid zetten we zelf sterk in op ecosysteemdiensten. Dit doen we door projecten uit te rollen rond het thema en door de theorie samen met onze partners toe te passen op het terrein.
Zo doen zij het
Jan Seynaeve, coördinator bij Bosgroep Zuiderkempen:
“Traditioneel denkt men bij het omvormen van bossen vooral aan bossen met loof- of naaldhout, terwijl gemengde bossen meer ecosysteemdiensten leveren. Zo zorgen bossen met loof- en naaldbomen voor een betere luchtzuivering. Ze zijn ook beter bestand tegen de gevolgen van de klimaatverandering en tegen plagen. Tot slot zijn gemengde bossen een opsteker voor de biodiversiteit. Maar een bos omvormen, is voor veel boseigenaars ingrijpend. Door hen goed te informeren over de mogelijkheden en de impact, helpen we hen om betere, duurzame keuzes te maken.”
Jan Melis, schepen in gemeente Meerhout:
"We gebruikten ecosysteemdiensten om onze inwoners het belang van de trage verbindingen in onze stadskernen aan te tonen. Zelfs zonder de term letterlijk te gebruiken. Hiervoor maakten we samen met de provincie tragewegenkaarten van ons grondgebied. Er was veel enthousiasme en de beschikbare kaartenbundels vonden snel hun weg naar verenigingen en inwoners."
Rob Krabbenborg, planoloog bij stad Geel:
"Het gedachtengoed en de kaarten rond de ecosysteemdiensten bieden een waardevol inzicht in de waarde en het meest gewenste gebruik van de bodem. Ze helpen ons in Geel bij de oefening waar we welke openruimtefuncties het beste kunnen aanbieden. Vaak wordt open ruimte in een stad gezien als ‘restruimte, of toekomstgrond’ en wij benadrukken dat juist ook de openruimtefuncties in een stedelijke omgeving zeer waardevol zijn. Zeker ook voor flora en fauna en als ademruimte voor bewoners.”
Strategisch Project Landschap in Actie
Tijdens het Strategisch Project Landschap in Actie experimenteerden we, samen met onze partners, met het concept ecosysteemdiensten in de landduinenregio. Dat deden we onder andere op deze manier:
Toekomstvisie Volsbergenbossen Balen
Geïnspireerd op ecosysteemdiensten kwamen de eigenaars en gebruikers van Volsbergenbossen te Balen op een andere manier tot een toekomstvisie. Traditioneel koppelden zij gekende diensten als houtproductie, brandveiligheid en recreatie aan hun bos. Tijdens het visieproces kregen ze nieuwe inzichten over minder zichtbare diensten die het bos, mits de juiste inrichting, kan leveren. Denk bijvoorbeeld aan bestuiving, waterinfiltratie (met bijdrage aan waterproductie), luchtkwaliteit en meer biodiversiteit.
Fietsbrochure ‘Sporen in het zand’
Cover Fietsbrochure
Via de kracht van het verhaal én de verwondering worden de mensen van Balen, Geel, Meerhout en Mol (terug) verbonden met het landschap waarin zij dagelijks vertoeven. Verhalen gaan verder van generatie op generatie en verbinden mensen met elkaar en met hun streek. Binnen de culturele ecosysteemdiensten krijgen verhalen een belangrijke plaats.
Een selectie van die verhalen van het Kempense Zandland werd gebundeld in de fietsbrochure ‘Sporen in het zand’. Al fietsend word je zo meegenomen door de geschiedenis van de Kempense landduinen, met verhalen bij de relicten in het landschap die je op je trip tegenkomt. De brochure is hier en daar nog te verkrijgen via de toeristische infopunten in Balen, Meerhout, Mol en Geel of te downloaden via deze link.
Tragewegenkaart Meerhout
Heel wat gemeenten investeren in hun netwerk van trage wegen. Toch zijn verschillende paadjes in de dorpskernen nog onbekend of durven mensen ze niet goed te gebruiken omdat niet duidelijk is waar ze naartoe gaan. In Meerhout zocht het lokaal bestuur een manier om het belang van de trage verbindingen in de dorpskern aan te tonen. De inventaris van trage wegen was net afgerond, dus werd samen met de provincie beslist om deze wegen in kaart te brengen. Zo kunnen burgers zelf hun meest ideale route naar school, de bakker … uitstippelen via trage wegen. Op de achterkant staat meer informatie over het belang van trage wegen en de link met ecosysteemdiensten. De kaart werd enthousiast onthaald en de beschikbare bundels vonden snel hun weg naar verenigingen en inwoners. Lees ook de getuigenis van schepen Jan Melis.
De wandelkaart in Meerhout is als sjabloon beschikbaar voor elke gemeente die haar inwoners wil stimuleren om de trage wegen in de kernen meer te gebruiken.
Meer inspiratie?
Ook bedrijven die meer aandacht willen geven aan biodiversiteit, kunnen terecht bij de provincie. Zij kunnen enkele eenvoudige tips bekijken of een online test invullen die toont hoe ze scoren op de biodiversiteitsladder.
Neem ook eens een kijkje op onze pagina over de Landschapsbeelden. De Landschapsbeelden tonen hoe een bomenrij in een specifiek landschap eruitziet: een knotbomenrij, een houtkant, een dreef ... Ecosysteemdiensten kunnen vertellen waar in het landschap een bomenrij veel diensten kan leveren.
Wil je als gemeente zelf aan de slag met ecosysteemdiensten?
Landschap De Liereman ecosysteemdiensten
Ecosysteemdiensten op het terrein
Ook op het terrein worden ecosysteemdiensten toegepast, bijvoorbeeld door te investeren in:
- Fijnmazige en verbonden groenblauwe netwerken zoals trage wegen, waterlopen en valleien, poelen, kleine bosjes, dreven en houtkanten, bosuitbreiding…
- Levenskwaliteit: we werken aan mogelijkheden voor recreatie (door onze landschappen en bossen toegankelijk te maken), stiltebeleving, en zetten in op de link tussen natuur en gezondheid. Ook de provinciale groen- en waterdomeinen dragen hieraan bij.
- Ontharding: samen met de Regionale Landschappen lopen er verschillende projecten om speelplaatsen te ontharden. Begin 2020 werd de kick-off gegeven van het eerste project.
- Speelnatuur: plaatsen waar kinderen in contact kunnen komen met de natuur en zich kunnen uitleven. Bekijk hier de speelplekjes in de Antwerpse Zuidrand.
De Antwerpse Regionale Landschappen en Bosgroepen zijn hierin onze meest waardevolle partners. Zij voeren het beleid uit op het terrein.