Onderzoek
Provincie Antwerpen is op zoek naar milieuvriendelijke technieken om de Aziatische hoornaar te beheersen. We onderzoeken een alternatief voor Permethrine, het meest gebruikte bestrijdingsmiddel. Deze is extreem schadelijk voor het milieu, doodt vele andere nuttige insecten en blijft langdurig werkzaam. Samen met studenten van Thomas More en UAntwerpen zoekt de provincie het antwoord op volgende vier onderzoeksvragen:
-Hoe beïnvloedt het wegvangen van koninginnen de populatiegrootte?
-Is er veel schade voor de biodiversiteit door de bijvangst in spring traps?
-Is biologische bestrijding met diatomeeënaarde effectief?
-Hoeveel koninginnen sterven door onderlinge concurrentie bij de neststichting?
Hoe beïnvloedt het wegvangen van de koninginnen lokaal de populatiegrootte?
Deze studie onderzoekt of de populatie van de Aziatische hoornaar lokaal afneemt bij het wegvangen van de koninginnen. Hierover bestaat namelijk nog geen consensus. Literatuur leert ons echter dat de denkwijze ‘elke koningin minder is een nest minder’ niet steeds klopt. Koninginnen schakelen elkaar namelijk ook uit bij het vormen van hun eerste nest.
De aanpak van het onderzoek
In een cirkel met straal 1 km vangen we koninginnen in spring traps. Op elke 350 meter staat zo’n val met lokmiddel. Tijdens de lente, na hun winterslaap, zijn de koninginnen op zoek naar voedsel. We vergelijken het aantal nesten in het najaar met een controlecirkel zonder vallen.
Is er veel schade voor de biodiversiteit door de bijvangst in spring traps?
Bij voorgaande proef wordt gebruik gemaakt van zogenaamd ‘selectieve’ spring traps, maar zijn deze vallen wel zo selectief? In deze lokvallen worden namelijk ook andere insecten gevangen.
De aanpak van het onderzoek
Deze bijvangst wordt in kaart gebracht. Zo willen we het effect onderzoeken van de selectieve vallen op andere insecten. De bijvangst wordt om de twee dagen meegenomen en gedetermineerd.
Is bestrijding met diatomeeën-aarde effectief?
Diatomeeën-aarde (kiezelwier-aarde) is mogelijk een goed ecologisch alternatief voor het schadelijke Permethrine. Deze aarde bestaat uit skeletten van gebroken kiezelwieren en wordt met een lans in het nest gespoten. Deze skeletten hebben scherpe randen en creëren letsels in het uitwendig skelet van de hoornaar, waardoor deze uitdroogt. Ook verstopt Diatomeeën-aarde het ademhalingssysteem. Zo zorgt deze ook voor de dood van het insect.
De aanpak van het onderzoek
Drie nesten werden verzameld en in identieke labo-omstandigheden onder gebracht. Twee nesten werden bespoten met diatomeeën-aarde, het derde nest dient als controle. Gedurende 22 dagen werden om de twee dagen de dode werksters, mannetjes en koninginnen geteld. Ook werd de activiteitsmodus geobserveerd en gemeten aan de hand van het aantal landingen op een nest in 5 min.
Hoeveel koninginnen sterven door onderlinge concurrentie bij de neststichting?
Koninginnen voeren een onderlinge strijd tijdens het stichten van een nest. Dit kan leiden tot de dood of het verjagen van de nest-stichtende koningin. De sterkste koningin neemt het nest over. Meer kennis over dit fenomeen is belangrijk als we ingrijpen in het aantal potentieel nest-stichtende koninginnen door spring trapping (zie eerste onderzoek). Het zou kunnen dat we concurrentie verminderen voor bepaalde koninginnen en hen zojuist meer kansen bieden.
De aanpak van het onderzoek
De aanpak wordt uitgewerkt in februari 2025. De studie start in april 2025.
Benieuwd naar de eerste resultaten?
Je kan de eerste resultaten van het onderzoek bekijken in de presentatie hieronder.